Monday, August 28, 2006

Những website thay đổi thế giới

TT - Amazon là con sông lớn nhất ở Nam Mỹ, nhưng đó là trước khi có world wide web. Tới nay web này đã 15 tuổi và trong khoảng thời gian ngắn đó nó đã cách mạng hóa lối sống chúng ta, từ mua hàng tới đặt mua vé máy bay, viết nhật ký online, đến nghe nhạc. Trong bài này, chuyên gia mạng của báo Người Quan Sát xếp hạng và kể về các website có ảnh hưởng nhất.

Để kỷ niệm năm thứ 15 của web, chúng tôi đã tập hợp một danh sách các website.

1. eBay.com

Được Pierre Omidyar thành lập năm 1995, Mỹ. Số người sử dụng: 168 triệu. Là website chuyên về đấu giá và mua sắm. Người ta không thể mua pháo hoa, súng, máy in dấu tem, thú vật, nhưng hầu như mọi thứ khác đều được bán ở eBay: tóc mai dài, nhà cửa, quần áo lót cũ... Người ta dùng nhiều thời gian vào eBay hơn bất cứ website nào khác. Có hơn 10 triệu người ở Vương quốc liên hiệp Anh sử dụng website này.

2. wikipedia.com

Được Jimmy Wales thành lập năm 2001, ở Mỹ. Số người sử dụng: 912.000 hằng ngày. Đây là website từ điển trực tuyến (Hunstville, bang Alabama, Mỹ).

Vào tháng 1-2001 Jimmy Wales đưa ra một giải pháp. Wikipedia là một từ điển bách khoa trực tuyến miễn phí và khác so với các từ điển trước ở một số điểm cơ bản: nó công khai cho mọi người đọc và công khai cho biên tập. Nếu bạn có cái gì đó để thêm vào - từ một sự sửa lỗi mô phạm tới cả một mục về chủ đề bạn là chuyên gia - thì mẫu Wiki sẽ làm việc này dễ dàng. Giống như những dự án phát triển nhanh - site này thu hút hơn 2.000 yêu cầu trang mỗi giây.

3. napster.com

Người sáng lập: Shawn Fanning, vào năm 1999, Mỹ. Số người sử dụng: 500.000 người đăng ký thuê bao trả tiền. Đây là một site chia sẻ file. Shawn Fanning tạo Napster trong năm 1999 trong khi đang học tại Đại Học Boston's Northeastern, là một phương tiện chia sẻ các file nhạc với các bạn sinh viên khác. Sự phổ biến của site đạt đỉnh cao vào năm 2000 với hơn 70 triệu người dùng đăng ký trước khi công ty của Fanning bị buộc phải trả hàng triệu đôla tiền bản quyền: một trào lưu làm phá sản Napster gốc, miễn phí trong năm sau.

4. youtube.com

Được thành lập bởi Chad Hurley, Steve Chen và Jawed Karim vào 2005, Mỹ. Số người dùng: 100 triệu clip được xem mỗi ngày. Đây là một site chia sẻ video.

Khi Chad Hurley và Steve Chen bắt đầu làm việc bên ngoài một gara ở San Mateo cuối năm 2004 để định ra cách nào dễ dàng để tải lên mạng và chia sẻ những đoạn video vui họ đã thực hiện ở một bữa ăn tối, họ không có khái niệm nào về ảnh hưởng khổng lồ họ sẽ tạo ra. Qua thường dân của Internet và truyền miệng, site này đã nhanh chóng đi từ một vị trí nơi người ta chia sẻ video clip "nhà làm" tới người sử dụng gửi lên những chương trình tivi đã lâu không được xem và phim hay. Đây cũng là nơi những tay làm phim nghiệp dư trổ tài.

5. blogger.com

Được Evan Williams thành lập 1999, Mỹ. Số người sử dụng: 18,5 triệu. Đây là hệ thống xuất bản nhật ký online, được Williams thành lập Pyra Labs với hai người bạn. Đầu tiên họ tạo phần mềm quản lý dự án cho các công ty. Không thành công. Sau đó họ làm Blogger và thay đổi thế giới.

"Điều buồn cười là tôi thật sự do dự trước khi tạo Blogger vì tôi không thấy các ứng dụng thương mại - Williams nói - Chúng tôi đã bắt đầu một công ty và chúng tôi cần làm ra tiền".

Blogging là nghệ thuật giữ một nhật ký online (weblog), là ghi nhật ký, lập thuyết, châm biếm, tiểu thuyết hóa cuộc sống và quan sát của bạn trực tuyến. Williams tạo một công cụ tự xuất bản trực tuyến thân thiện với người sử dụng như trình xử lý văn bản.

Hiện nay không có con số chính xác các blog tồn tại. Có hàng triệu. Mỗi phút có một blog được tạo ra. Cuộc cách mạng có thể xảy ra mà không có blogger nhưng điều đó hẳn sẽ mất thời gian dài hơn nhiều.

6. friendsreunited.com

Được thành lập bởi Steve và Julie Pankhurst, 1999, Anh. Số người dùng: 15 triệu. Đây là site họp mặt bạn cùng trường.

Vào tháng 7-2000, một cặp vợ chồng bận rộn khai trương một hiện tượng web. Khi thai nghén website này, Julie Pankhurst bị ám ảnh trong việc tìm ra bạn bè cũ ra sao từ khi họ rời trường. Chồng chị, Steve, một lập trình viên máy tính, đã phải động não cho một ý tưởng dựa vào Internet, và Julie đề nghị một website để phục vụ nỗi ám ảnh mới của chị. "Cuối cùng - Steve nói - Tôi thiết kế Friends Reunited để cô ấy câm mồm".

Số người sử dụng website phát triển từ từ, nửa tá mỗi ngày, nhưng mọi thứ thay đổi vào đầu năm 2001 khi khi cái server cô độc của nó đổ sụp. "Show của Steve Wright trên Radio 2 đã chọn website này làm website trong ngày của họ. Mười ngàn người đã truy cập cùng một lúc". Trong một tháng thành viên tăng từ 3.000 đến 19.000, và cặp vợ chồng phải làm việc nhiều ngày 18 giờ. Website đã trở thành một từ ngữ cửa miệng và thành viên đạt mức rất cao lên hàng triệu.

7. drudgereport.com

Được Matt Drudge thành lập năm 1994, Mỹ. Số người sử dụng: 8-10 triệu lượt xem trang mỗi ngày. Đây là website tin tức.

Bắt đầu là một tin thư tán dóc, từ khi được gửi đầu tiên vào 1994, đã phát triển thành một trong những phương tiện truyền thông mạnh nhất trong chính trị Mỹ. Hiện nay Drudge Report đã phát triển thành website, và cái thiết kế nhàm chán, không trang trí đi ngược lại tầm vóc của sự ảnh hưởng của nó. Nó nhận, theo dự đoán, 3,5 triệu lần truy cập trong 12 tháng qua.

Trong năm này Drudge được tạp chí Time chọn là một trong 100 nhân vật ảnh hưởng nhất trong năm.

8. myspace.com

Được Tom Anderson va Chris DeWolfe thành lập năm 2003, tại Mỹ.Số người dùng: 100 triệu. Đây là site mạng lưới xã hội.

Khi Chris DeWolfe, sinh viên trường kinh doanh bắt đầu site mạng lưới xã hội với Tom Anderson vào 3 năm trước, không có chỉ dấu cho thấy site này có 100 triệu thành viên và được xem nhiều hơn cả BBC. Hai người này đã tạo ra một site đem lại tất cả các phẩm chất của các cộng đồng trực tuyến hiện có như Friendster, Tribe.net và LiveJournal, với những đặc tính thêm bao gồm các quảng cáo phân loại, và các sắp xếp các sự kiện.

MySpace phát triển 240.000 lượt thăm mỗi ngày, tạo thành website nhiều người thăm thứ tư thế giới.

Một trong những nét đặc biệt là khả năng tải lên và nghe nhạc, thu hút 2,2 triệu ban nhạc mới và nghệ sĩ, một trong những số đó, nổi tiếng nhất, là Lily Allen và Arctic Monkeys - có thể quy sự thành công của họ vào sự lan truyền qua MySpace.

9. amazon.com

Được Jeff Bezos thành lập năm 1994 tại Mỹ.Số người sử dụng: hơn 35 triệu ở hơn 250 quốc gia. Đây là site bán lẻ trên mạng, chủ yếu là sách, CD và DVD.

Anh chọn Amazon là cái gì đó lớn và không ngưng nghỉ, và vì thế với thu nhập hiện tại hàng năm 8 tỉ USD, Amazon đã chứng minh điều đó. Mặc dù vậy, đầu tiên nó là dòng nước nhỏ: văn phòng đầu tiên ở ngoại ô Seattle với bàn làm từ cửa cũ. Nhưng nó nhanh chóng trở thành site dẫn đầu của điều kỳ diệu chấm com (dotcom - .com - ND) và Bezos là người được tạp chí Time chọn là người trong của năm 1999.

10. slashdot.org

Được Rob Malda thành lập 1997, tại MỹSố người dùng: 5,5 triệu mỗi tháng. Đây là site tin tức công nghệ và diễn đàn internet.

"Tôi chỉ là một chuyên gia tin học thích mò mẫm phần cứng", Rob Malda nói. Site của anh, slashdot.org , đăng tin tức và thảo luận cho giới kỹ thuật và là một trong những website được thăm nhiều nhất trên thế giới. Tạp chí Time đưa anh vào danh sách 100 nhà cải cách, viết: "Malda đã lấy ý kiến of cái tin tức có thể là gì, chuyển nó thành công khai và tái tạo lại cho thời đại Internet".

Năm 1997, Malda, 21 tuổi, bắt đầu cái chúng ta ngày nay gọi là một blog, đặt trên tài khoản sử dụng của anh tại trường đại học. Khi site nhận người sử dụng, anh chỉa thời gian giữa trường, công việc kiếm tiền và site. "Đó là một vết mờ. Có nhiều đêm tôi không ngủ". Hai năm sau Andover mua Slashdot giá 5 triệu USD, chia sẻ giữa Malda, người đồng sáng lập Jeff "Hemos" Bates và những đối tác khác. Năm 2000 VA Linux (bây giờ là VA Software) mua Andover 900 triệu. Slashdot bây giờ có 10 nhân viên làm việc duy trì site, phần lớn ở California. Malda vẫn ở Michigan, nơi anh lớn lên và vào cao đẳng. Anh là giám đốc của Slashdot. Anh cầu hôn vợ trên site vào năm 2002.

11. salon.com

Được David Talbot thành lập năm 1995 tại Mỹ.Số người sử dụng: 2,5 đến 3,5 triệu người mỗi tháng.

Đây là một tạp chí mạng và là một công ty truyền thông. Salon ban đầu là một diễn đàn để thảo luận sách, nhưng các biên tập viên nhanh chóng nhận ra nó trở nên có tính báo chí hơn việc đó. Họ đã nhằm vào việc tạo ra một "báo lá cải thông minh", không sợ hại khi duy trì một sự khắc khe với tin tức. Diễn đàn Table Talk (Nói chuyện quanh bàn) của Salon đã tạo ra một quan hệ mới giữa hãng tin và người sử dụng của nó, cho phép người dùng tham gia vào câu chuyện.

12. craigslist.org

Được Craig Newmark thành lập 1995 tại Mỹ. Số người sử dụng: 4 tỉ lượt xem trang mỗi thángĐây là một mạng lưới tập trung về các cộng đồng thành thị trực tuyến, với những điểm nổi bật về quảng cáo được phân hạng miễn phí và diễn đàn.

Craigslist là một trong những website có vẻ đơn giản nhất trên internet. Nó cũng là một trong những site mạnh nhất. Nó khá đơn giản, là một bảng thông báo miễn phí, nhưng tính phổ biến đáng ngạc nhiên của nó đã làm nó rất mạnh. Muốn thuê một căn hộ? Bán một chiếc xe? Tìm một việc làm? Gặp ai đó để cùng qua đêm ? Craiglist sẽ trả lời câu hỏi, miễn phí.

Việc gì bạn phải ngại ngần? Craigslist đi khắp thế giới - và đang đến quê nhà bạn ngay.

13. google.com

Được thành lập bởi Larry Page và Sergey Brin năm 1998, tại MỹSố người dùng: 1 tỉ yêu cầu tìm kiếm mỗi ngày. Đây là một động cơ tìm kiếm (search engine) và là một tập đoàn truyền thông.

Phương pháp tìm kiếm theo Larry Page và Sergey Brin là cái đem lại thành công cho google. Hơn là xếp loại các kết quả tùy theo số lần từ cần tìm xuất hiện trên một trang, hệ thống của họ đo số lần mà một website được tham khảo bởi những site khác. Một nhân tố quan trọng khác là thiết kế hướng cơ bản của nó, làm cho nó nhanh hơn và dễ truy cập hơn so với những website cạnh tranh khác.

Từ cơ sở như vậy, một đế chế khổng lồ đã xuất hiện và phân nhánh thành email (với Gmail), tin tức (Google News), so sánh giá cả (Froogle), khoa nghiên cứu bản đồ (Google Maps), điện thoại (Google Talk), và gây ấn tượng nhất, Google Earth, một quả địa cầu thực chi tiết đến mức không ngờ.

14. yahoo.com

Được David Filo và Jerry Yang thành lập năm 1994 tại Mỹ.Số người sử dụng: 400 triệu. Đây là cổng internet và là tập đoàn truyền thông.

Nó nhận trung bình 3,4 tỉ truy cập trang mỗi ngày, là website được truy cập nhiều nhất trên Internet. Yahoo phân nhánh thành email, tin nhắn, tin tức, trò chơi, mua sắm trực tuyến, và một mảng những dịch vụ khác.

15. easyjet.com

Được Stelios ở Haji-loannou thành lập 1995 tại Anh.Số người dùng: 30 triệu khách năm qua. Đây là công ty hàng không giá rẻ.

Năm 1995, mượn 30 triệu bảng từ bố anh, một trùm tư bản tàu thuyền, anh bán các chuyến bay tới Scotland 29 bảng mỗi đường. Easyjest là hãng hàng không rẻ tiền Anh đầu tiên.

"Chúng tôi bắt đầu một cách rất tối tăm như website 1145678.com.Sau đó vào khoảng 1997, chúng tôi mua tên miền easyjet.com 1000 bảng và tính trước một website đúng. Lúc đó chúng tôi cũng sơn số điện thoại cỡ lớn trên thân máy bay. Và chúng tôi đặt số điện thoại khác trên website. Tuần này qua tuần khác, tôi quan sát các con số được biết đến nhiều như thế nào và điều đó tạo cho tôi niềm tin trong việc tháng 4-1997 bắt đầu một site đặt vé trước.

NGUYỄN NGỌC HIẾU (Theo The Observer Review)

No comments: