Bức tranh về vốn đầu tư mạo hiểm (Phần đầu)

Cập nhật: 26/06/2007 12:36

Không một công ty nào không mòn mỏi tìm kiếm các nguồn vốn phát triển kinh doanh, đặc biệt là những khoản vốn đầu tư mạo hiểm hết sức nhanh chóng và cần thiết. Song nhiều lời khuyên cho rằng thay vì gạ gẫm những khoản vốn đầu tư này, tốt hơn cả hay mua một tấm vé số. Bạn sẽ tiết kiệm được thời gian, tiền bạc và giải toả khỏi rất nhiều con đau đầu kinh niên.

Thực tế không hẳn như vậy. Khi bạn đạt được một ngưỡng cửa kinh doanh nhất định – nơi mà bạn có được những sản phẩm được khách hàng yêu thích, một mô hình kinh doanh hiệu quả cùng một tập thể quản lý mạnh mẽ, mọi thứ hoàn toàn thay đổi. Lúc này, các nhà đầu tư mạo hiểm tự động gõ cửa tìm đến bạn và những lợi thế để thu hút được đồng vốn của họ sẽ lớn mạnh hơn rất nhiều.  

Liên quan đến vấn đề này, bạn cần quan tâm đến các lựa chọn của mình hết sức cần thận. Vốn đầu tư mạo hiểm có thể là điều tốt đẹp nhất cho công ty của bạn nhưng nó cũng có thể là cơn ác mộng tồi tệ nhất. Trước khi bắt tay huy động các nguồn vốn mạo hiểm, bạn cần nắm vững một số điều cơ bản về nó. 

VỐN ĐẦU TƯ MẠO HIÊM - TỐT, XẤU VÀ TỆ HẠI  

Việc huy động hàng triệu đồng tiền vốn thông qua các nhà đầu tư mạo hiểm ở khắp mọi nơi sẽ cho phép bạn sự thoải mái không phải giám sát từng ly từng tý đồng vốn kinh doanh. Bạn có được các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm - những người có thể giúp đỡ bạn tập trung vào viễn cảnh kinh doanh lớn và xây dựng các chiến lượng pháp triển tổng thể. Song vốn đầu tư mạo hiểm cũng như một bồng hồng có gai, có thể gây tổn thương bạn bất cứ lúc nào. 

Hãy bắt đầu từ những điều tốt đẹp 

1. Kinh nghiệm, lời khuyên và giáo dục

Cho dù bạn hoạt động trong thế giới công nghệ hay thế giới điện ảnh, những nguyên tắc cơ bản xây dựng và phát triển công ty đều như nhau. Và những người có kinh nghiệm trong việc này sẽ đưa lại cho bạn nhiều giá trị to lớn. Các công ty đầu tư vốn mạo hiểm thường được điều hành bởi những chuyên gia giàu kinh nghiệm - những người không chỉ thành công với sự nghiệp kinh doanh của riêng mình mà còn chứng kiến hàng tá các thành công và thất bại của những doanh nghiệp mới khởi sự khác. Họ có thể định hướng tốt cho bạn trên chuyến hành trình đầy chông gai. 

2. Tính khách quan

Những gì định hướng cho các doanh nhân thành công nhất chính là viễn cảnh và quyết tâm hướng tới thành công bằng tất cả mọi giá. Bản thân bạn sẽ rất dễ dàng tin vào các bài phát biểu báo chí của công ty và đánh mất tính khách quan. Trong khi đó, những đối tác giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng ở ngoài đó tạt xô nước lạnh vào bạn nhằm đảm bảo sự cân bằng tài chính kinh doanh lành mạnh nhất. 

3. Mạng lưới

Các mối quan hệ quen biết là rất quan trọng trong kinh doanh. Các nhà đầu tư vốn mạo hiểm thường duy trì một danh sách các địa chỉ liên lạc ổn định với các công ty đầu tư mạo hiểm khác nhau, các giám đốc điều hành tại nhiều công ty mà họ đã từng tham gia đầu tư vốn hay quản lý,... 

4. Tuyển dụng

Thật khó để biết được những gì cần tìm kiếm khi một mình bạn phải phỏng vấn tất cả các ứng viên ở những vị trí khác nhau. Bạn sẽ phải hỏi những gì khi phỏng vấn một ứng viên vị trị luật sư? Tập thể quản lý luôn là ưu tiên hàng đầu của những nhà đầu tư mạo hiểm, và với chuyên môn của mình họ sẽ giúp bạn tìm kiếm được những nhân viên tốt nhất. 

5. Uy tín/Đáng tin cậy

Trong một vài năm đầu tiên khi mới khởi sự kinh doanh, bạn sẽ cảm thấy như "chúng tôi chưa từng bao giờ nghe về bạn" trong mọi cuộc hội thoại. Bạn thậm chí không thể để các tờ báo địa phương viết về mình. Và mọi thứ quả thực thay đổi đáng kể khi bạn có được khoản đầu tư vốn mạo hiểm. Thậm chí các khách hàng cũng cảm thấy an toàn hơn khi bạn nói với họ rằng bạn đang có sự trợ giúp tài chính mạnh mẽ. 

6. Rủi ro được chia sẻ

 Mọi thứ có thể gặp khúc mắc. Thị trường có thể suy thoái ở một thời điểm nào đó, doanh số sụt giảm, hoặc các nhân viên và khách hàng đào ngũ. Các nhà đầu tư mạo hiểm thường có những chiếc túi sâu và sẽ giúp bạn có nhiều cơ sở vượt qua khó khăn này. Họ sẽ là nguồn trợ giúp đáng kể khi gặp khó khăn.

 7. Bức tranh lớn

Rất dễ dàng để bạn tập trung quá nhiều vào sản phẩm hay thị trường mà quên mất tổng quan cánh rừng chung. Với hàng trăm các bản kế hoạch kinh doanh mà các nhà đầu tư mạo hiểm xem xét mỗi tháng, họ sẽ giúp bạn xây dựng một cảm giác tốt nhất cho xu hướng này. 

8. Sự trợ giúp luôn hiện hữu

 Không có gì kéo dài mãi mãi. Nếu mọi thứ tiến triển tốt đẹp, bạn sẽ muốn trèo lên ngọn núi kế tiếp. Và một chiến lược tốt nhất có thể tiếp tục huy động vốn và khởi động lại từ đầu một cách dễ dàng. Các nhà đầu tư vốn mạo hiểm của bạn sẽ không ngừng tìm kiếm các chiến lược kinh doanh tốt nhất. 

Tất cả những điều tốt này dường như hết sức thực tế. Nhưng còn về những mặt trái?  

1. Tiền bạc là số 1

Các nhà đầu tư mạo hiểm gia nhập công ty bạn chỉ vì tiền bạc. Phần lớn mục tiêu của họ không vì mục tiêu tạo ra các điều tốt đẹp cho thế giới. Họ quản lý tiền bạc thay mặt các quỹ hưu trí, các công ty bảo hiểm, quỹ giáo dục hay các doanh nhân giàu có,.... Mối quan tâm của họ không dánh cho các nhân viên hay khách hàng của bạn, cũng như cho việc xây dựng những hoạt dộng kinh doanh dài hạn. 

Ưu tiên duy nhất của họ là bán cổ phần tại công ty để thu về lợi nhuận gấp 5 đến 10 lần số vốn bỏ ra. Trong thế giới của họ, nhu cầu tạo ra các khoản lợi nhuận lớn luôn đánh bại các mối quan hệ cá nhân.

2. Đánh mất sự độc lập 

Bạn vẫn có thể là giám đốc điều hành hay chủ tịch công ty, nhưng giờ đây bạn phải trả lời rất nhiều câu hỏi và nó không còn là công ty của riêng bạn nữa. Các nhà đầu tư mạo hiểm sẽ yêu cầu một hay hai ghế trong hội đồng quản trị, ban giám đốc và có quyền kiểm soát cấu trúc tài chính công ty. Họ sẽ đề nghị bạn và các nhà quản lý ký kết hợp đồng thoả thuận không cạnh tranh. Bạn không thể bán cổ phần của mình cho người khác nếu không có sự đồng ý của họ và họ có thể yêu cầu bạn nắm giữ cố phần tối thiểu trong khoảng ba hay bốn năm để bảo sự ổn định tài chính. 

3. Họ sẽ có quyền sa thải bạn và tập thể quản lý của bạn 

 Nếu số vốn đầu tư mạo hiểm quá lớn, bạn có thể thấy bản thân bạn phải báo cáo lên một CEO mới, hay bị đánh bật ra khỏi công ty bạn sáng lập.

4. Những điều kiện khó khăn

Các nhà đầu tư mạo hiểm thường yêu cầu:  

- Bảo vệ chống mất giá: Khi giá cổ phiếu của công ty đi xuống vào bất cứ thời điểm nào trong tương lai, họ sẽ nhận được thêm cổ phiếu bổ sung miễn phí. 

- Cổ tức: Bên cạnh cổ phiếu, họ còn nhận được các đảm bảo về tỷ lệ cổ tức ổn định.  

- Ưu đãi thanh toán. Các nhà đầu tư vốn mạo hiểm cần được ưu tiên mua lại cổ phiếu trước bất cứ người nào khác.  

- Quyền được mua lại cổ phiếu. Điều này yêu cầu công ty mua lại cổ phiếu của họ vào một ngày cố định, hay theo một sự kiện cố định.  

- Quyền yêu cầu đăng ký. Các nhà đầu tư mạo hiểm có thể buộc công ty phải nộp hồ sơ trình Uỷ ban chứng khoán Nhà nước về các vấn đề liên quan đến phát hành cổ phiếu ra công chúng,... 

- Quyền thông qua các kế họach tài chính. Các nhà đầu tư mạo hiểm phải có quyền thông qua và biết trước bất cứ thay đổi hay kế hoạch tài chính nào của công ty.  

- Giới thiệu và bảo đảm: Bạn cũng sẽ phải chịu trách nhiệm cá nhân đối với những giới thiệu của bạn về các khía cạnh then chốt của công ty. Họ sẽ có quyền kiện bạn nếu bạn quên mất cung cấp cho họ bất kỳ thông tin xấu nào.

Và những điều tệ hại? 

1. Xung đột vốn đầu tư mạo hiểm.   

Đó là một thế giới khốc liệt và các nhà đầu tư vốn mạo hiểm thường chịu sức ép cạnh tranh rất lớn. Vào cùng thời điểm, họ giảm thiểu rủi ro của mình bằng việc đầu tư vào các công ty khác nhau trong cùng thời điểm. Quả vậy, sự khác biệt ý kiến thường xuyên xuất hiện và mối quan tâm cá nhân đóng vai trò chính yếu. Đó có thể là một công việc vất vả cho một CEO để quản lý nguồn vốn đầu tư mạo hiểm. 

2. Xung đột đạo đức

]Do tính chất của việc uỷ thác, các nhà đầu tư mạo hiểm hành động chủ yếu dựa trên mối quan tâm của các cổ đông. Quả vậy, các nhà đầu tư vốn mạo hiểm yêu cầu các ghế trong hội đồng quản trị để quản lý và bảo vệ tài sản của họ. Xung đột từ đó có thể phát sinh mọi nơi mọi lúc. 

3. Những lời hứa không trọn vẹn

 Các nhà đầu tư mạo hiểm có thể đưa ra cho công ty bạn những ưu đãi có giới hạn nhất định. Họ cũng có nhiều khoản đầu tư khác nhau để quản lý. Vì vậy không phải lúc nào bạn cũng nhận được đúng như những gì họ đã cam kết. 

4. Cái tôi cá nhân

 Sự bất đồng ý kiến về chiến lược thường nảy sinh giữa một chủ doanh nghiệp - người mà mang trên mình nhiệm vụ thay đổi thế giới - và nhà đầu tư vốn mạo hiểm - người không thể làm việc gì sai cả. Cũng như các chủ doanh nghiệp, các nhà đầu tư mạo hiểm không tạo dựng sự bình đằng và họ thường ít hiểu biết hơn về sản phẩm, nhu cầu khách hàng và cơ hội thị trường so với các chủ doanh nghiệp. 

Mấu chốt lại, không có lựa chọn nào là dễ dàng cả. Các nhà đầu tư mạo hiểm có thể đem lại sức sống mới cho công ty của bạn nhưng cũng có thể khiến công ty bạn đi xuống. Lựa chọn của bạn một là tự mình huy động vốn cho công ty và giữ vững quy mô nhỏ nhưng chắc, hai là đón nhận rủi ro và tìm kiếm các nguồn vốn đầu tư mạo hiểm để nhanh chóng lớn mạnh hơn. Song bạn cần cảnh giác rằng, trong cuộc hôn nhân này, sẽ không có sự ly dị tốt đẹp.  

Nếu bạn lựa chọn cuộc hôn nhân với các nhà đầu tư mạo hiểm, hãy nắm rõ mọi điều tốt, xấu và tệ hại cùng những chuẩn bị kỹ lưỡng bản thân để "cặp vợ chồng" sẽ có những khởi đầu tốt đẹp nhất. 

(Còn nữa)

U.V (theo Bwportal/ Iceved và New-ventures)

Source: http://www.itgatevn.com.vn/?u=nd&scid=26&nid=11730